Wystawy

Andrzej Dąbrowski

Człowiek wielu talentów znany jest przede wszystkim jako piosenkarz, perkusista jazzowy i kompozytor, ale również jako kierowca rajdowy, wicemistrz Polski z 1957 roku. W połowie poprzedniego stulecia uczestniczył w formowaniu się polskiego jazzu. Debiutował w trio Andrzeja Kurylewicza. Potem przez ponad pół wieku grał i nagrywał m.in. z Wandą Warską, Wojciechem Karolakiem, Janem „Ptaszynem” Wróblewskim, Krzysztofem Komedą, Urszulą Dudziak, Michałem Urbaniakiem. Miał też okazję występować ze Stanem Getzem i Artem Farmerem. A ponieważ posiadał dodatkowo dar obserwacji i umiejętność posługiwania się aparatem fotograficznym – wykorzystał je do stworzenia klimatycznego dokumentu tamtego czasu i tamtego środowiska.

Zdjęcia zaczął robić wcześniej niż Ryszard Horowitz, z którym zresztą wspólnie muzykował.

Jak wspominał w jednym z wywiadów dla „Wiadomości” ZAiKS-u: „Wtedy trudno było zdobyć wszystkie materiały. Jeśli był w sklepie wywoływacz, to nie było utrwalacza. Czasem trzeba było szukać chemikaliów w Nowej Hucie. Papiery fotograficzne u nas produkował jedynie Foton i dostawy do sklepów były skąpe i nieregularne. Od czasu do czasu pojawiał się import z Węgier, tylko trzeba było trafić na dzień dostawy. Papiery węgierskie były lepsze.

Miały konkretną czerń i kontrast. Oj, napsułem sporo papierów. Zdjęcie było za blade albo za czarne i trzeba było naświetlać je od nowa. Jedynie filmów nigdy nie wywoływałem sam, bo tu można było zbyt wiele stracić, to już było ryzyko. Kiedy zamieszkałem w Warszawie, ciemnię miałem czasem w łazience. Tak jak większość ludzi w tamtych czasach, bo łazienki w Polsce zazwyczaj nie mają okien. Powiększalnik stał na umywalce. Szybę w drzwiach zaklejałem, a zwykłą żarówkę zamieniałem na czerwoną. Odbitki płukało się w wannie”.

When Painting Becomes Attitude to jednocześnie wystawa malarstwa, jak i kilkuczęściowy wieczór choreograficzny. Pokaz szczególny, bowiem w przestrzeni galeryjnej odbiorca ma możliwość obejrzenia całości „spektaklu”, wybranych jego części lub fragmentów. Co więcej, ma szansę spotkania z obrazem i formą choreograficzną, decydując o czasie, perspektywie, ale przede wszystkim dystansie, z jakiego zdecyduje się patrzeć na prace. Teatralny dystans czy może intymna bliskość.

„Malarstwo” w tytule wystawy, będącym „lustrzaną” trawestacją innego znanego tytułu, staje się terminem określającym nową formę podejścia do pojęcia wzajemnej współpracy.

Współpraca Lejmana i Colusi, choć opiera się na intelektualnym porozumieniu w ich twórczym spotkaniu, wykracza poza

jego granice. To raczej rozmowy, ale również niedopowiedzenia, wymiana doświadczeń i sposobu patrzenia na sztukę, aniżeli precyzyjne tworzenie scenariusza wspólnej pracy. Choreografia wykonywana przez Marię Colusi powstaje i dzieje się w konkretnym, unikalnym momencie i w tym momencie rejestrowana jest przez Dominika Lejmana. Lejman nie ingeruje w żaden sposób w proces choreograficzny, Colusi nie ingeruje w proces powstawania obrazu. Scenariusz nigdy nie powstaje, a efekt końcowy każdej ze wspólnych prac zdaje się być zaskoczeniem dla obojga artystów. Zarówno formy taneczne jak i obrazy Lejmana, na których są wyświetlane, wychodzą z poprzedzonej wieloma rozmowami i niedopowiedzeniami, improwizacji. Przy projekcie spotykali się wielokrotnie, nie rozmawiali jednak o tym, jak mają
„wyglądać” prace, co każde z nich zrobi, ni jak ich działania się połączą. Rozmawiają przede wszystkim o podejściu do własnej twórczości, o tym czego szukają, o czasie, o ponad dyscyplinarnym pojęciu trwania dzieła sztuki. Dzielą się intencją czy wyobrażeniami/obrazami na temat tego, co razem stworzą. Stanowi to jednak bardziej swego rodzaju komentarz inicjujący klimat do powstania prac, aniżeli ich trzon. O współpracy z Dominkiem Lejmanem Maria mówi:

On traktuje powierzchnię tak, jak ja traktuję ciało. Powierzchnia i przestrzeń są dla mnie bardzo ważne, cały czas pracuję z przestrzenią. Najbliższą rzeczą, którą dzielimy z Dominikiem, jest powierzchnia właśnie. Jak ciało przekształca przestrzeń i jak ciało może być przekształcane przez fakt obecności w przestrzeni.

Czasem nawet nie wiedząc o tym, dzielą ten sam sposób patrzenia na pracę. Dominik Lejman, pracując nad obrazami zna już materiał choreograficzny, a mimo to scena, którą tworzy dla niego na swoim obrazie jest odrębnym, indywidualnym środowiskiem, w którym projekcja choreografii Marii Colusi ożywa, zyskując nową perspektywę i nadając nowe znaczenia każdemu z obrazów. Efekt ich współpracy jest wypadkową niezależnych działań, tworzącą zupełnie nową jakość, którą ostatecznie obserwujemy w powstałych pracach.

Choć Dominik Lejman w swojej twórczości już wielokrotnie zapraszał do współpracy innych artystów, poetów, performerów czy nawet spadochroniarzy, to cykl prac z Marią Colusi jest szczególny, oscylujący pomiędzy tańcem i malarstwem. Nie dający się zamknąć w ramach żadnej z tych dziedzin, a przy tym każdą z nich reprezentując.
Wspólne działania Dominika Lejmana i Marii Colusi rozpoczęły się dwa lata temu i nadal trwają. Ta unikalna kolekcja małych form tanecznych, opartych na logice wyświetlanej pętli, każdej zadedykowanej konkretnemu obrazowi, rozrasta się i poszerza o nowe konteksty i znaczenia. Niezmienna pozostaje jedynie ich istota: malarstwo Dominika Lejmana jako scena projekcji i zadedykowana każdemu z obrazów forma taneczna w choreografii i wykonaniu Marii Colusi.
Alina Kubiak

Wystawa jest pokazem wybranych prac ze zbiorów Kolekcji Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie zestawionych z tekstami z dzieł muzycznych Gustawa Mahlera.

Fenomen kompozytora w kulturze europejskiej to postawa całkowicie pozbawiona konwenansów. Mahlera charakteryzował brak umiaru, nieumiarkowanie i ekstrawagancja. Świadomie eklektycznie łączył w swojej twórczości sprzeczności, przeszłość z przyszłością, motywy trywialne z patetycznymi, mroczne ze słodkimi, subtelne z kiczem. Przede wszystkim jednak wplatał literacką myśl, którą cechowało przesadne grzebanie w uczuciach, „bebechach”, nieuleczalna melancholia i obsesyjny lęk przed śmiercią. O jego twórczości Leonard Bernstein napisał w 1967 roku, że „jego muzyka jest jak kamera, utrwalająca społeczeństwo w momencie początkowego studium upadku”.

Tytuł wystawy „Der Mensch Liegt In Größter Pein!“ (tłum. „Człowiek leży w bólu”) zaczerpnięty został z tekstu II Symfonii Mahlera i stawia na piedestale pytanie o emocje osamotnionego człowieka i lęki względem bezsensownej przemocy wszechświata. Współczesność „oświeconego cynizmu” dystansuje się wobec nich, traktując je jako pretensjonalne, a czasem żenujące, przyjmując wartości siły bezwzględnego postkapitalizmu czy coachingowe strategie widzące w wahaniach wyraz słabości do przezwyciężenia niż płynącej z nich wiedzy.

Wystawa nie zamierza jednak tłumaczyć muzyki i słów na świat obrazu. Synestezyjnie zestawia teksty z początku XX wieku – wieku psychoanalitycznych kozetek, z rozterkami XXI wieku pełnymi nowych wątpliwości wobec przemian technologicznych, kulturowych i egzystencjalnych.
Zapraszamy na gloryfikującą podróż po emocjach i paradoksach rozpiętą między światem sztuk wizualnych, poezji i muzyce!

---

Stowarzyszenie Zachęty Sztuki Współczesnej zostało zarejestrowane powstało w 2004 roku. Impulsem do jego zawiązania był Narodowy Program Kultury „Znaki Czasu” ogłoszony w 2004 r., który był reakcją na wieloletni brak ciągłości w zakresie kolekcjonowania sztuki współczesnej w Polsce. Od tego czasu konsekwentnie budowana Kolekcja Regionalna Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie, stała się jednym z największych i najcenniejszych zbiorów dzieł współczesnych w tej części Polski.

Organizatorzy:

• Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie
• TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie
• Akademia Sztuki w Szczecinie
• Zachęta Sztuki Współczesnej w Szczecinie

Prace Sikorskiego są rezultatem rozpoznania i rozumienia podobnej struktury utworu dźwiękowego czy wizualnego oraz sposobów ich powstawania, np. podobieństwa kładzenia włosia pędzla malującego wertykalne płaszczyzny obrazów do włosia smyczka wydobywającego dźwięk z kontrabasu.

Na wystawie Reboot Cyfrozaura zaprezentowane zostaną poliptyki układające się w instalacje, złożone z „podpierających ścianę" obrazów – totemów, kompozycji dźwiękowych, instalacji sound-artowych i projekcji wideo, dźwiękowe instalacje, z premierową na wystawie Kanalizacją tłumioną (24 kanały) – ruchomym klastrem na skali mikrotonowej.

Ważną cechą sztuki Sikorskiego jest postdadaistyczny humor, swobodne, sowizdrzalskie podejście do materii utkanej z wielkich tematów muzyki i sztuki.



Drugą część wystawy oglądać można w Trafostacji Sztuki.

Organizator:

• Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie

Współorganizatorzy:

• TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie, Akademia Sztuki w Szczecinie

Partner:

• Austriackie Forum Kultury

Projekt poświęcony jest namysłowi nad eksponowaną nieopodal w Muzeum Narodowym tzw. “Kolekcją Afrykańską”.

Prezentowane fotografie są szczególną dokumentacją artefaktów z historycznej szczecińskiej Kolekcji Afrykańskiej podzielonej obecnie pomiędzy Muzeum Narodowe w Szczecinie i Muzeum Etnograficzne w Warszawie. W historii tej kolekcji formułowane w PRL postulaty uniwersalistyczne, internacjonalistyczne i humanistyczne konfrontują się z poświęconą podobnym zbiorom współczesną refleksją postkolonialną, która każe odczytywać rozsiane po Europie kolekcje artefaktów z Afryki jako symbole bezwzględnej dominacji kuturowej białego człowieka.

Stosowane w cyfrowej fotografii tytułowe pojęcie balansu bieli jest więc potraktowane jako metafora dekonstrukcji kulturowej “równowagi” i “porządku” zaprowadzanych od wieków wobec kultur afrykańskich przez białych.

Zarazem jednak sam sposób ekspozycji zdjęć i przede wszystkim ich specjalnie przygotowane barwne oświetlenie odnosi się do fotograficznego/wizualnego balansu bieli bezpośrednio, ukazując niejednoznaczność i uznaniowość tego, co zwykliśmy interpretować jako białe i nie-białe.

Trudno o lepszy kontekst dla takiego projektu niż krystalicznie białe wnętrza i zewnętrze Szczecińskiej Filharmonii.

Obejrzyj wystawę w 3D

Organizator:

• Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie

Współorganizatorzy:

• TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie,
• Akademia Sztuki w Szczecinie